Dolina Muminków w listopadzie
Jest to opowieść o szarej Dolinie opuszczonej przez głównych bohaterów, którzy odpłynęli na wyspę. Pozostali mieszkańcy wspominają Muminki, nie rozumieją dlaczego odpłynęli, odczuwa się wyraźnie tęsknotę za nimi. Autorka w Dolinie… nawołuje do wyobrażenia zielonej i szczęśliwej Doliny, poszukiwania jej w snach, wymyślenia dalszych losów ulubionej, ale już nierzeczywistej rodziny. Również każe, za sprawą przekazu o Nummulitach, pogodzić się z ich nieobecnością, tłumacząc to naturalnym instynktem, drzemiącym w Muminkach. Kazała na dobre pożegnać się z nimi.
[wp_ad_camp_1]
Bohaterowie.
Filifionka – postać pedantyczna, uwielbiająca porządek, bezgranicznie oddająca się domowym obowiązkom, nie posiada czasu dla krewnych. Wszystko się zmienia, kiedy spada z dachu. Chwilowo zastanawia się nad sensem zmagań domowych i pragnie spotkać się z Muminkami. [zob. Lato Muminków, Zima Muminków, Opowiadania z Doliny Muminków]


Włóczykij – zawrócił z drogi na południe, aby Muminek pomógł mu odpowiednio zakończyć melodię. Opuszcza Dolinę w pełni pogodzony z utratą rodziny. Oddaje się swojemu losowi. [zob. Kometa w Dolinie Muminków, Lato Muminków, Opowiadania z Doliny Muminków]


Toft – małomówny Homek mieszkający w łodzi Paszczaka, potem w domu Muminków, tęskni za Mamą Muminka, którą spośród wszystkich mieszkańców Doliny polubił najbardziej. Lubi zapach smoły i ciasne pomieszczenia, w których może spokojnie snuć własne opowieści. Pragnie, aby jego wyobraźnia przełożyła się na rzeczywistość, chce zamienić Dolinę w wiecznie trwający sen. Rozumie jednak, że pewnych opowieści nie da się ucieleśnić i może jedynie stać się ich opiekunem. Za postacią Tofta skrywa się Tove.


[wp_ad_camp_1]
Paszczak – wymaga od siebie i innych pełnej mobilizacji w działaniu oraz znalezienia celu do działania, w innym razie życie pozbawione jest sensu. Poznajemy go w momencie, kiedy zastanawia się nad zasadnością swojego postępowania. Aby pozbyć się tej chwili zwątpienia w siebie, przypomina sobie o przyjaznej rodzinie Muminków i pragnie ich odwiedzić. [zob. Małe trolle i duża powódź, Kometa nad Doliną Muminków, W Dolinie Muminków, Pamiętniki Tatusia Muminka, Lato Muminków, Zima Muminków, Opowiadania z Doliny Muminków]


Wuj Truj – ubrany w szlafrok i kamasze starzec, często zapominający własne imię i wiek. Opuścił krewnych i udaje się do Doliny. Żyje przeszłością, czyli zgodnie z tym, czego nauczył się przez życie, nie respektował zmian. Zaprzyjaźnił się z wyimaginowanym Przodkiem, którego podobizna z obrazu odbijała się w lustrze szafy.


Nummulit – z gatunku Radiolarii, odmiana grupy Protozoa, stworzenie prawie wymarłe, żyjące na dnie morza. Wpływ na jego życie mają wyładowania elektryczne. Z powodu nieśmiałości dawno uległ karłowaceniu i schował się w szczelinie przed światem. Czyta o nim Toft w znalezionej w domu Muminków księdze. W wyobraźni wypuszcza go z szafy, a ten za sprawą piorunów rośnie do dużych rozmiarów. Toft rezygnuje z pomocy Nummulitowi przezwyciężyć nieśmiałość i godzi się z jego właściwym losem, a tym samym i swoim.

Mimbla – długowłosa i długonoga pewna siebie dziewczyna w czerwonych botkach. Na czubku głowy nosi charakterystyczny kok. Cechuje ją trzeźwa umiejętność traktowania życia poważnie, nie użala się.